Son yıllarda Türk dizilerinde işlenen Kayı Boyu, simgesi, bayrağı, soy ağacı ve aşiretleriyle çok merak edilmeye başlandı. Bugün sizler için Oğuzların en kudretli boyu olan IYI Kayılar nedir? Kayı boyu simgesi anlamı, aşiretleri ve soy ağacı hakkında tam bir rehber olacak içerik hazırlamak istedik. IYI simgesiyle tanınan bu boy hakkında ilk defa duyacağınız bilgiler sizi şaşırtabilir!
En eski zamanlardan beri farklı dönemlerde farklı coğrafyalardaki topluluklar, ortaya çıkan devletler, siyasi ve askeri yapısını ifade etmek için kendilerine arma veya simge seçmişlerdir. Bu armalar devletlerin varlığını ve düşünce yapısını ifade etmekle günümüze kadar gelmiştir.
Türkler de savaş meydanına çıktıkları günden itibaren kendilerine seçtikleri simge ve amblemler, kendilerini benzettikleri ve güç aldıkları hayvanlara farklı anlamlar yüklemiş, bu simgeler, Türklerin karakterini, cesurluğunu, gücünü sembolize etmiştir.
Tarih boyunca Türklerin kendileri için seçtikleri simgeler tarihçiler tarafından hep merak edilmiş, araştırılmıştır. En merak edilen simgelerden biri ise Kayı Boyu simgesidir. Tarihçiler Kayı boyu nedir? Anadolu’ya ne zaman yerleşmiştir? Kayıların simgesi ne anlama geliyor gibi sorulara cevap aramış çoğu zaman ortak fikre ulaşmışlardır.
IYI Kayı Boyu Nedir?
İçindekiler
Oğuzların 24 boyundan birisidir. Ayrıca Oğuzların Bozoklar koluna mensupturlar. Bu kolda Osmanlılar da bulunmaktadır. Günhan Oğulları koluna bağlı olup Ongunu yani kutsal hayvanları şahindir. Oğuz boylarıyla alakalı ilk bilgiler Kaşgarlı Mahmud tarafından yazılan Divanü Lugati’t-Türk eserinde bulunmaktadır. Ayrıca Reşideddin’in Camiü’t-Tevarih ve Yazıcıoğlu Ali’nin Selçuknamesi (Tarih-i Al-i Selçuk) sinde de Kayılar hakkında bilgiler bulunmaktadır.
Reşideddin tarafından verilen bilgiler Oğuzların İslam dinini benimsemeden önceki dönemlere ait olduğu için çok önemlidir. Hem bu hem de diğer kaynaklarda boylar listesinde Kayıların en başa yazılması, Kayı boyunun Oğuzlar arasındaki siyasal ve toplumsal konumunu gözler önüne sermektedir.
Kayı kelimesi “muhkem, kuvvet ve kudret sahibi” anlamına gelmektedir.
“Tarihi geleneğe göre Osmanlı hanedanının mensup olduğuna inanılan Oğuz boyu.”
Kayı boyu, en kalabalık Türk boylarından olan Oğuz boyuna aittir. En eski, en köklü ve en şerefli Türk boylarından biri olarak bilinen kayılar Anadolu’da kurulan büyük Türk devletlerinin oluşmasında rolü çok büyüktür. En eski Türk boylarından biri olsa da biz Kayıların Anadolu`ya göçünden sonraki döneme ait tarihini biliyoruz ki tarihçilerin de birçoğu Kayıların tarihini Anadolu`ya göçüyle başlatmışlardır.
Peki Kayılar Anadolu’ya nasıl yerleşmiştir? Diğer Oğuz boylarıyla birlikte XI. yüzyılda Türklerin büyük göçü zamanı büyük kitleler halinde Anadolu’ya gelmiş ve küçük gruplar halinde Anadolu`nun çeşitli bölgelerinde yerleşmişlerdir.
Fuat Köprülü, Kayı boyunun Selçuklular devletinin kurulduğu zaman diğer Oğuz boylarıyla birlikte bu devlete katıldığını, Mahmud Kaşğari ise hatta bu boyun Selçukluların Kınık boyundan sonra ikinci yerde olduğunu ve Selçuklular için önemli yere sahip olduğunu söylüyor. Eski kayıtlara bakıldığında Kayı Boyunun Türk devletlerinin ele geçirdikleri topraklarda Türk iskanında, yani Türklerin burada yerleşmesinde önemli role sahip olduğunu görüyoruz.
Selçuklular’da olduğu gibi Osmanlı İmparatorluğu`nun oluşmasında da büyük rolü olduğu bilinmektedir. Hatta Osmanlı Hanedanı`nın Kayı boyundan geldiği söylenilmektedir. Ama bununla ilgili Osmanlı döneminde çok detaya rastlamıyoruz.
Osmanlı Hanedanı`nın Kayı boyundan olması bilgisini ve birçok bilgileri ilk Ali Yazıcıoğlu`nun tarih kayıtlarında rastlanıyor. Şöyle ki Ali Yazıcıoğlu II Murad`ın, üzerinde Kayı boyu simgesi olan paralar bastırdığını söylüyor. Aynı zamanda halefleri zamanında da silahların da üzerinde Kayı boyu simgesi görüldüğünü bildiriyor.
Kayı Boyunun, Osmanlı İmparatorluğu için önemli olmasının en büyük sebebi ise Osmanlı Devleti`nin Anadolu`yu fethinde ve burdaki Türk iskanında Selçuklularda olduğu gibi onlara yardımcı olmasıdır.
Kayı Boyu Simgesi & Bayrağı Anlamı
Kayı boyu simgesi anlamı konusuna gelecek olursak, simgede İki Ok Bir Yay bulunmaktadır. Kayıların bayrağındaki bu IYI simgesindeki ortadaki yay figürü anayı temsil eder. Sağ ve soldaki oklar ise savaşçı Alpleri ifade etmektedir. Kayılar Osmanlının kuruluşundaki balkanlar fethinde önemli faydalar sağlamıştır. Sultan II.Murad soyunun Kayı boyundan geldiğini göstermek için sikkelere IYI sembolü koyulmasını istemiştir. Sonraki padişahlarda IYI simgeli sikkeler görünmese de, Kanuni dönemine kadar birçok çeşitli eşya üzerinde bulunmuştur.
Abdülhamit Han, fazlasıyla güvendiği için Kayıların Karakeçeli aşiretine mensup kişilerin tamamını “Aziz Hemşerilerim” olarak ifade ettiği Ertuğrul Alayı’nı kurmuştur. Özellikle Diriliş Ertuğrul dizisinde karşımıza sıkça çıkan IYI Kayı sembolü, herkes tarafından bilinir ve merak edilir hale geldi. 2013 yılında Bilecik Belediye Başkanı tarafından Kayıların bayrağı için patent tescili alındı. Bu sayede diriliş ve kuruluşun kökleştiği Bilecik ile Kayılar ile özdeşleşmiş oldu.
Kayı boyu simgesi anlamı herkesi çok ilgilendiren konulardandır. Oğuz boylarının hemen hepsinde ok ve yay simgesi farklı şekillerde kullanılmıştır. Yani bu simge Oğuz Türklerinin geleneksel simgesi olmuştur.
Kayılar da bu geleneğe uyum sağlayarak simgesini ok ve yay şeklinde çizmişlerdir. Ama Kayı boyunda ok ve yay, diğer Oğuz boylarındaki ok ve yay simgesinden farklı bir şekilde aksettirilmiştir. Şöyle ki Kayı boyu simgesine genelde iki yanda birer ok ve ortada oklu bir yay şeklinde rastlanıyor.
Kayı`nın kelime anlamı da yine Türklerin karakterleriyle özdeşleşerek sağlam, güç, kuvvet, kudret sahibi olarak yorumlanıyor. Aynı zamanda Kayıların kendilerine seçtikleri ok ve yay simgesi de aynen bu şekilde Türklerin savaşçı ruhunu ifade ediyor.
Kayı Boyu Nerede Kuruldu?
Kayılar Anadolu’ya gelen ilk boylardandır. Öncelikle Ahlat bölgesine yerleşen Kayılar, Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alâeddin Keykubad tarafından Viranşehir, Karacadağ ve Halep bölgesine yerleştirilmiştir. Ayrıca Ertuğrul Bey ile Dündar beyler Söğüt ve Domaniç yörelerine yerleşmiş, Söğüt’ü kışlak, Domaniç’i ise yaylak olarak kullanmışlardır.
Soy Ağacı & Aşiretleri
Daha önce de söylediğimiz gibi Oğuzların Bozoklar kolundaki Günhan koluna bağlı olan Kayılar, kendi içerisinde birçok aşireti barındırmaktadır.
Kayı Boyu Aşiretleri
- Arife-Arık-lu Aşireti
- Resullü Aşireti
- Aktaş Aşireti
- Saçıkara Aşireti
- Çakmak Aşireti
- Karataş-lı Aşireti
- İncesu Aşireti
- Mahan Aşireti
- Akkul Aşireti
- Erkekli Aşireti
- Karakeçili Aşireti
- Kazancılar Aşireti
- Murd-Mert Aşireti
- Harameyn-Kavas Aşireti
- Akkeçili Aşireti
- İkiz-oğlu Aşireti
- Kemal-oğlu Aşireti
- Miragülü-Mirgunlü Aşireti
- Çavuş Aşireti
- Hacı Ali Uşağı Aşireti
- Kurd-lu-oğlu Aşireti
- Poyraz Aşireti
Kayı Boyu Motifi
Zaman geçtikçe devletlerin kendilerine belirlediği armalar ve simgeler sadece bayrakların, sancakların, paraların üzerinde değil mimaride, el sanatlarında, eşyalar ve halılar üzerinde motif olarak kullanılmaya başlıyor.
Kayı boyu simgesi de aynı şekilde zamanla mimaride ve el sanatlarında farklı şekillerde yansıtılmaya başlanmıştır. Ama bazen bu simgeye iki ok ve oklu yay şeklinde değil sadece oklu yay şeklinde rastlıyoruz. Tarihçiler bunu başka hiçbir şeyle bağlayamadıkları için bu motiflerin Kayı boyu simgesinden başka bir şey olmayacağı kararına gelmişlerdir.
El sanatlarında ise objelerde ve eşyalar üzerinde sık rastlanan Kayı boyu simgesi günümüzde gümüş yüzük modellerini süsleyen motiflerden biri haline gelmiştir. Kayı simgesi anlamı itibariyle gücü, kuvveti simgelediği için Kayı boyu yüzük modelleri erkek müşterilerin dikkatini çekmektedir.
Türklüğü ifade eden simgelerden olan Kayı boyu motifi işlenen erkek gümüş yüzükler, çok tercih edildiği için farklı tasarımlarla karşımıza çıkmaktadır. Diriliş Takı olarak biz de sizler için özel olarak Kayı boyu yüzük kategorisi oluşturarak burada farklı tasarımlarda taşlı, taşsız ve mineli 925 ayar gümüş yüzükler sunuyoruz.
